So much to discover

Zo daar zitten we weer, zes dagen later. Mijn idee was om ongeveer om de 3 dagen een blog te schrijven, zodat ik wat gedetailleerder te werk kon gaan. De afgelopen dagen zijn er zoveel dingen gebeurd dat ik er gewoon niet aan toe gekomen ben. Ik zal proberen om jullie zo duidelijk mogelijk te vertellen wat er allemaal is gebeurd in de afgelopen dagen. Ready?

2-7-2019

Bij het ontbijt ontmoeten we een nieuwe vrijwilligster uit China, genaamd Hannah. Ze blijft hier voor drie weken en is werkzaam als math-teacher op een lagere school in Shanghai. Dat zullen Ayu en Made leuk vinden, die zijn gek op rekenen. Ayu kan zelfs zo goed hoofdrekenen dat sommen als 214 x 2181 geen probleem zijn voor haar! Lieke is nog bezig met haar tas in te pakken, maar maakt zich een beetje zorgen of alles wel gaat passen. Na 4 maanden heeft ze heel wat bij elkaar gesprokkeld. Dan maar spullen weggeven aan de moeders die elke dag bij de Yayasan zitten om offeringen of houtsnij werken te maken. Succes Liek wij moeten gaan werken!

Het werken met de kinderen gaat steeds beter. Grappig om te zien dat de local fysiotherapeuten wat van mijn ideetjes overnemen. Het blijft nog steeds wel lastig om met het beperkte materiaal leuke oefenvormpjes te maken, maar de kinderen schijnen hier toch niet zo’n last van te hebben. Vandaag werk ik met Wayan Adi. Een super leuk jongetje die een heel klein beetje engels spreekt. Hij is één van de weinige kinderen die een redelijk goede rolstoel en spalken heeft. Hij weet mij te vertellen dat er een bedrijf in Denpasar is gestationeerd met de naam Puspadi. Hij krijgt hier ook af en toe fysiotherapie. De local therapeuten zijn hier helaas nog nooit geweest. Binnenkort maar een opzoeken, want ik wil daar wel even langs. Misschien kan ik een regeling met ze treffen om af en toe op de Yayasan langs te komen. Wordt vervolgd!

Tijdens de lunch nemen we afscheid van Lieke. Het is uiteindelijk toch gelukt om alles in haar tas te krijgen. Voor haar staan er nog een paar weken rondreizen op de planning. Veel plezier Lieke en een hele fijne reis! Wij vertrekken weer naar school voor het middagprogramma. Elke middag zijn we bezig met het circuitje. Ik vraag aan Yesi en Ketut (FT) hoe dat nu verder in z’n werk gaat. Ze geven aan dat ze na ongeveer een maandje willen evalueren. Daar wachten we dan maar even op. In het circuitje zit ook een loopoefening. Alle kinderen moeten deze uitvoeren. Ook de kinderen die eigenlijk helemaal niet kunnen lopen. Dat betekent dat de kinderen eigenlijk opgehesen worden door ons, super zwaar! Oké, er gaat sowieso een loopwagen hier naar toe!

Uit school ga ik weer even langs de sportschool (moet wel beetje bijgehouden worden natuurlijk). Na het avondeten besluiten we met z’n drieën, want meer zijn er op dit moment niet, even naar Yeh Pulu te gaan. Ik was hier nog niet eerder geweest, maar ook dit is weer een heel leuk koffie/eettentje vlak bij onze homestay. Het is nu avond en de lampjes geven deze locatie nog meer sfeer. In het licht heb je een prachtig uitzicht op een klein rijstveld. Ook hier gaan we nog wel eens vaker terug komen.

3-7-2019

Happy birthday! Vandaag is Joke jarig en dat moet natuurlijk gevierd worden. Dat gaan we dan ook zeker doen, maar eerst moet er weer gewoon gewerkt worden. Tijdens het ochtendritueel komt er een echtpaar binnen lopen met een 6,5 jaar oud jongetje in de armen van zijn vader. Hij gaat zitten op een bankje en zet het jongetje voor hem neer. Ik schiet bijna vol, dit jongetje is zo ontzettend slap en hangt bij zijn vader op schoot. Zijn knieën overstrekken, niet overdreven zo’n 45 graden en hij kan nauwelijks zijn romp en hoofd oprichten. Ik wordt gevraagd door Ketut (eigenaar Yayasan) en de local therapeuten of ik voor deze jongen kan zorgen en hem kan onderzoeken. Binnen no-time zit ik op de grond met Agun voor me, zonder diagnose, zonder hulpmiddelen en zonder communicatie mogelijkheden. Oké, uitdaging!

De moeder van Agun geeft aan dat ze erg blij is dat ze hier kan komen. Ze praat redelijk goed Engels dus ik kan haar wat vragen stellen. Agun is ergens geboren tussen de 36 en 38 weken, bij de geboorte had hij veel moeite met ademen en heeft daarom nog 4 weken in een couveuse gelegen. Ze geeft aan dat ze wel papieren heeft waar het één en ander opstaat. Deze neemt ze maandag mee. Tijdens het onderzoek vind ik wel wat spasticiteit, maar dit is niet heel duidelijk. Veel gewrichten zijn hypermobiel en met name de stabiliteit van de romp en het hoofd is opvallend zwak. Ook bonkt hij regelmatig zijn hoofd op de grond, waarbij vader overigens begint te lachen. Tijdens het navragen bevestigd moeder dat er ook epilepsie aanwezig is. Zou hij daarom zo met zijn hoofd bonken?

In de middag heeft Joke cake voor alle kinderen geregeld. Eerst wilde ze er zelf eentje kopen, maar de local teachers hadden gezegd dat zij er wel eentje zouden maken. Dit voornamelijk om te voorkomen dat de kinderen teveel suiker binnen krijgen. De kinderen krijgen overigens hier op school speciale maaltijden. Het eten komt hoofdzakelijk van een kleine moestuin hier op het project. Ook staan er twee koeien waar de mest van gebruikt wordt om vuur te maken. De poep wordt in een grote bak gegooid en met water vermengd. Na flink roeren komt er blijkbaar gas uit dat opgevangen kan worden. Ketut (eigenaar) vertelde me ook dat door dit speciale eten veel kinderen met ADHD of autisme hier geen medicijn meer nodig hebben. Ik geloof hem wel, misschien kunnen wij daar nog wat van leren!

Na school vertrek ik weer heel even naar de sportschool, maar ben op tijd weer terug. Joke heeft ook nog een flesje wijn gekocht en een heerlijke taart gekregen van één van de moeders. Heel bizar eigenlijk want zo’n taart is voor deze vrouw een flinke tast in de buidel. Super lief dus!
Na de wijn, diner en taart gaan we een potje poolen in de CP lounge en stoppen we nog even bij Frozen Yogi om Joke te trakteren. We gaan op tijd naar bed want morgen start al om 08.00 de eerste dag van het crematieplechtigheid.

4-7-2019

Tuut, tuut, tuut het wekkertje staat vroeg deze keer. Om 07.30 zitten we aan het ontbijt, om 08.00 begint de eerste dag van de plechtigheid. In het stadje waar wij wonen, Bedulu, is dit weekend een crematie gaande. Dit wordt maar eens in de drie jaar gedaan en wordt als een collectief opgezet. Dit komt omdat de meeste mensen een privé ceremonie niet kunnen betalen. Het hele stadje betaalt dus mee aan de crematie. Deze ochtend staat in het teken van de opgravingen. Alle mensen die in de afgelopen drie jaar zijn overleden worden op het kerkhof eerst begraven. Deze keer zijn dat er 54. Op de eerste dag van de plechtigheid gebeurt het volgende:

• Alle familieleden, gekleed in traditionele kledij (die ik overigens ook aan moet), verzamelen rond het graf.
• Na een aantal offers te hebben neergelegd, incl. kleine kuikentjes en besprenkelingen met helder water wordt alles naast het graf gezet.
• De omroeper roept wat woorden en voor je het weet beginnen alle mannen met schoppen en pikhouwelen de graven te openen.
• Nadat op ongeveer 1,5 tot 2 meter het lichaam wordt gevonden begint de hele familie te juichen.
  Er wordt gelachen bij de eerste families die de zak met botten vinden. Alsof het een wedstrijdje is.
• Dan wordt er een touw aan de zak geknoopt en trekt de gehele familie de zak omhoog.
• Vervolgens worden de botten uit de zak gehaald en gewassen met water.
• De botten na het uitlekken in schone lakens gewikkeld en vervoert naar even verder op.

Het bijzondere is dat je als buitenstander compleet wordt meegenomen in het hele verhaal. Een behoorlijk oud uitziende man begint dan ook tegen ons te praten. Zo’n typische indo met een lange witte baard. Bijzonder is dat hij vloeiend Engels praat. Hij zegt dat we wel wat dichterbij mogen komen om foto’s te maken en legt uit wat er allemaal gebeurd. Als Joke en ik tegen elkaar beginnen te spreken zegt de man opeens: ‘Hoor ik daar Nederlands?’. Meneer Klaver (achternaam) verteld ons dat hij uit de tijd komt dat ze hier nog Nederlands moesten leren op school en dat hij daar erg goed in was. Blijkbaar kunnen de hele oude mensen nog redelijk Nederlands verstaan. Wij vragen aan hem of het niet onbeleefd is om foto’s te maken. Waarop hij antwoord dat het is een eer voor hen is om dit te kunnen delen met ons buitenstaanders dus neem zoveel foto’s als dat je wilt.

Nadat alle opgravingen zijn geweest zien we nog een paar witte zakken liggen op een metalen ondergrond. Mnr. Klaver legt uit dat deze mensen redelijk recent zijn overleden en er dus nog vlees op de botten zit. Na enige tijd komt er een breed gespierde gozer aanlopen en vraagt waar wij vandaan komen. Hij geeft aan dat hij de verhuurder is van de brandfakkels. Deze zijn nodig om de mensen die nog niet volledig zijn verteerd te verbranden tot er alleen nog botten over zijn.

Wij moeten weer snel terug naar school. Als we nog even achterom kijken zien we de fakkelman erbij staan als of hij een flinke barbecue heeft aangestoken. Op zijn zachts gezegd, erg bijzonder!

We starten deze ochtend weer met de groepsyoga. Daarna vraagt Yesi of ik nog een leuk spelletje weet om te doen. Ik stel voor om het kleurenspel te spelen. De kinderen vinden het super leuk en genieten met volle teugen. Halverwege de ochtend komt Agun weer binnen. Ze zijn wat later vanwege de ceremonie. Hij wordt weer in mijn handen gedropt en succes! Na een tijdje komen moeder en zus er bij zitten. De moeder begint te vertellen dat ze heel veel moeite heeft moeten doen om Agun hier te krijgen. We horen hier wel vaker dat kinderen met een beperking hier aan hun lot worden overgelaten, één meisje heeft zelf 6 jaar in een hondenhok geleefd. Het is een harde maar culturele werkelijkheid. Er wordt aan mij gevraagd of ik een manier weet om Agun mee te nemen op de scooter. Vader wil namelijk niet elke keer heen en weer rijden en ze heeft geen rijbewijs voor een auto. Laat ik nou een collega hebben die een meester is in draagdoeken knopen! Gelijk ff appen dan, berichtje terug dat ze er gelijk mee aan de slag gaat! Sabine is trouwens ook super goed bezig om te kijken of we niet wat materialen van Basalt hierheen kunnen krijgen. Over twee weken komen er in ieder geval 3 goniometers hier naar toe voor het meten van de gewrichten, Sab, je bent echt een topper!

Na het middagprogramma stappen Joke en ik weer op de scooter. Deze keer gaan we naar Seminyak, een kustplaatsje in het zuidwesten van Bali. Na het inchecken bij het ALA Hostel vertrekken we naar een beachclub waar Kim en Maira al zijn gestrand. Cocktailtje en wat eten bij zonsondergang, heerlijk, hoewel de wolken het een beetje verpesten helaas. Nou ja terug naar het hostel om ons klaar te maken om naar een leuke club te gaan. Lang geleden dat ik zo lekker gedanst heb! Moe en voldaan weer snel richting het hostel. Hop snel naar bed!

5-7-2019

Ontbijtje slaan we wel even over deze ochtend. Na een beetje uitgeslapen te zijn rijden Joke en ik richting Changgu. Kim en Maira moeten naar Denpasar vanwege visa gedoe. Het gaat hier allemaal niet zo snel. Na een late lunch lopen we iets verder en gaan zitten bij een strandhutje. Even een surfplankje huren en een paar uurtjes surfen. Dat was alweer even geleden en de golven zijn toch iets anders hier. Uiteindelijk gaat het wel iets beter. Kim is ondertussen ook aangekomen en heeft ook nog even een surfplankje gehuurd. Na nog een spelletje te hebben gespeeld ontmoeten we Maira weer die even was gaan liggen (beetje ziekjes). Na het avondeten gaan Maira en Joke richting bed, ze voelen zich allebei niet zo lekker. Kim en ik lopen nog even Seminyak in voor een klein drankje, hierna houden wij het ook voor gezien.

6-7-2019

De volgende ochtend sta ook ik op met een wat minder fit gevoel. Maar ach dat zal wel weer goed komen toch? Om 12.00 checken we uit en rijden nog een keer langs Changgu om bij Cocomo een smoothiebowl te nemen. Beetje fruit en groente kan geen kwaad. Vanuit daar nemen we dan officieel afscheid van Kim en Maira, zij gaan lekker verder toeren door Indonesië. Bedankt voor jullie gezelligheid, door jullie was het wat makkelijker om in te burgeren! Fijne reis!

Joke en ik vertrekken weer op onze scootertjes naar huis. Op de scooter begin ik me toch echt minder goed te voelen. Eenmaal thuis slaat de koorts toe. Niet voor niks een hele medicijn kast meegenomen gelukkig. Nou ja dan maar op tijd naar bed en hopen dat het morgen beter gaat!

7-7-2019

Na een beroerde nacht wordt ik gelukkig wel iets beter wakker. Toch maar een ontbijtje naar binnen proberen te werken deze keer. Heel even terug naar bed voordat om 11.00 het verbrandingsritueel van de crematieplechtigheid begint. Gelukkig begin ik weer wat op te knappen en vertrek ik, in mijn traditionele sarong en udeng, naar de plechtigheid. Overal staan er van hout en papier-maché gemaakt stieren. De ene nog groter dan de ander. Na enige tijd komen de familieleden met heel veel offers en een kist waar de botten inzitten naar de stieren toe lopen. Elke familie loopt drie rondjes om de stier om vervolgens de botten en alle offers in de stier te plaatsen. Dit is een heel ritueel met wierook, heilig water en rondvliegende kuikentjes.

We komen de moeder van Agun tegen. Zij vertelt dat de grootste stier voor 4 familieleden is en de kleinere voor 1 of 2. Na enige tijd worden de stieren en alle offers die daar bij horen in brand gestoken. Kan je je voorstellen dat er ongeveer 30 brandstapels tegelijk aan staan met niet alleen botten, maar ook plastic, hout, stof, rubber en nog meer troep? En wij in Nederland maar ons best doen voor het milieu haha. Tijdens het aansteken begint een Balinesische band muziek te spelen. En wat maken zij er een feestje van zeg, je ziet hier tijdens zo’n plechtigheid ook geen emotionele mensen. Heel bijzonder om mee te maken. Na dat alles is uitgebrand verzamelen de families de as en vertrekken richting de zee om vervolgens daar de as uit te strooien en de overledene een goede vaart te wensen naar een nieuw leven.

Ik besluit verder de middag rustig aan te doen. Nog niet helemaal top fit en nog genoeg te doen. Blog schrijven, foto’s uitzoeken, contact opnemen met Puspedi en uitzoeken hoeveel een pakketje laten bezorgen kost. Hmm 2000 euro om een loopwagen hier te krijgen. Iemand die wil sponsoren? Ik heb van vele van jullie al iets bij elkaar, maar dat is niet genoeg voor dit pakketje! Ach ik vind wel een manier!

Straks gaan Joke en ik nog even bij een sportsbar kijken of ze de WK Finale uitzenden. Wel wat laat (hier begint de wedstrijd pas om 23.00), maar ja kan ik eigenlijk niet missen hè?